ضرورت مصرف آهن
آهن ماده مغذی برای ادامه حیات و ساخت گلبول قرمز خون است.
ساخت گلبول قرمز نیازمند:
1-آهن
2- اسید فولیک (مثل عدس که از بیماری قلبی نیز جلوگیری میکند)
3- ویتامین ب6 ب12 و ث
(این سه ماده مکمل هم در امر خون سازی هستند )
- کم خونی در دو سال اول زندگی اثرات مهم بر روی مغز کودکان میگذارد.
-در نوجوانان موجب عدم رشد مناسب- افت تحصیلی- خستگی زودرس- کاهش تمرکز حواس و مشکلات عصبی میشود.
-در زنان باردار خطر سقط جنین- مرگ مادر
علایم:
1-رنگ پریدگی دایمی زبان و مخاط داخل لب و چشم
2-خستگی زودرس و سیاه رفتن چشم
3-بی تفاوتی-سرگیجه – حالت تهوع و بی اشتهایی
4-خواب رفتگی و سوزن سوزن شدن دست و پا
5-در مراحل پیشرفته تر تنگی نفس- تپش قلب و تورم قوزک پا
چنانچه برای ساخت گلبول قرمز خون ماده مغذی به قدر کافی نباشد ابتدا ذخایر اهن بدن استفاده میشود و در صورت ادامه اهن کاهش می یابد و منجر به فقر اهن میشود.
عوامل:
1-کمبود اهن در رزیم غذایی روزانه( گوشت و... )
2- افزایش نیاز بدن به اهن (دوران رشد – بارداری ..)
3-دفع زیاد اهن ( خونریزی لثه-قاعدگی-خونریزی بینی-بیماری گوارشی –زخم عثنی عشر-بیماری عفونی مثل اسهال که موجب کم اشتهایی و در نتیجه کم شدن جذب اهن)
4-الودگی انگلی مثل کرم قلابدار و زیاردیا
5-شروع نکردن تغذیه تکمیلی و نا مناسب بودن عادات غذایی
- مصرف چای بلافاصله بعد از غذا البته دو ساعت قبل و بعد از غذا جای تازه دم و کم رنگ مفید است
-استفاده از جوش شیرین در تهیه نان مخصوصا نان بربری که موجب هدر رفتن اهن غذا میشود.
-مصرف ماست و شیر همراه غذای محتوی اهن( البته در موارد دیگر برای تامین کلسیم در امر استخوان سازی مصرف شیر ضروری میباشد)
-بارداری مکرر به فاصله کمتر از سه سال
-پایین بودن جذب اهن
(اهن گوشتی 20 تا 30 درصد جذب میشود مثل گوشت قرمز-مرغ-ماهی جگر البته پخته شده نه کباب یا سرخ شده)
(اهن گیاهی 3 تا 8 درصد جذب میشودمثل غلات –حبوبات سبزیجات-مغزها-خشکبارمخصوصا بادام که مثل ماهی حاوی امگا3 است که بسیار برای رشد مفید است)نکته: اهن گیاهی به علت جذب پایین نیاز به وسواس در تغذیه است تا عوامل کاهش دهنده همین جذب پایین را هم مختل نکنند.
عوامل جذب اهن
1- مصرف اهن گوشتی
2-مصرف اسید اسکوربیک (ویتامین ث مرکبات)و میوه و سبزیجات تازه همراه غذای محتوی اهن
3-مصرف اسید فولیک مثل جوانه ماش و مخصوصا عدس که 24 تا 48 ساعت جذب اهن را افزایش میدهد.
عوامل کاهش اهن
1- فیتاها:که در گندم وجود دارد و در پخت نا مناسب نان موجب کاهش جذب اهن میشود.
2-تانن ها که در چای و سایر دم کردنی های گیاهی بلافاصله بعد از غذا ایجاد میشود.
3-پروتیین سویا که به اشتباه همراه گوشت مصرف میشود و جذب اهن گوشت را کاهش میدهد(سویا به تنهایی مصرف شود)
توصیه:
-ویتامینها و سبزیجات ( سالاد حاوی گوجه کاهو کلم فلفل جوانه ها )همراه غذا و میوه مخصوصا مرکبات بعد از غذا فراموش نشود.
-کشک و قره قوروت منبع خوب اهن هستند.
-اگر حتی مقدار کمی گوشت به غذای گیاهی اضافه شود جذب اهن بالا میرود.
-در مصرف اهن گیاهی مراقب کاهش دهنده ها باشیم( اسفناج با ماست یا کباب با دوغ اشتباه است )
-قرص اهن با معده خالی مصرف نشود.
-نگران نباشید عوارض احتمالی بعد از چند روز برطرف میشود.
-مصرف جوانه ها و عدس همراه با گوشت _حتی کم)ضروری است.
-هر فرد متوسط 700/1کیلوگرم در ماه به گوشت قرمز نیاز دارد ثس با مدیریت هزینه ها از فقر اهن خانواده جلوگیری کنید.
-مصرف زیاد اهن نیز مضر است زیرا باعث رسوب در کلیه شده و بسیار خطرناک است پس با مراجعه به پزشک از نیاز خود به اهن مطلع شوید.
-علاوه بر اهن خطر کمبود روی نیز هست(سفیدک و شکندگی ناخن از علایم ان است) با مصرف جوانه گندم یا ماش که منبع غنی روی هستند ان را برطرف کنید.
-کالباس جای گوشت را نمیگیردحتی نیتریت موجود در ان سرطان زا است اگر در مواردی مجبور به استفاده شدید مصرف گوجه الزامیست تا نیتریت ان خنثی شود.
با ارزوی سلامتی و شادکامی برای همه
بازوکار